ایران دریلینگ: در پی تداوم افت قیمت‌های جهانی نفت، پیمانکاران حفاری دریایی جهان در پی پایان دادن به فعالیت دستگاه‌های حفاری قدیمی برآمده‌اند. Transocean، شرکتی که بزرگ‌ترین ناوگان حفاری دریایی جهان را در اختیار دارد، از این قاعده مستثنی نیست و تاکنون 29 دستگاه خود را از رده خارج کرده است. اما این شرکت چگونه تشخیص می‌دهد که زمان بازنشستگی کدام دکل‌ها فرا رسیده است؟ جرمی ثیگپن، مدیرعامل Transocean، اینگونه توضیح داده است:

این تصور غلط وجود دارد که سن دکل ارزش آن را تعیین می‌کند، در حالی که برخی دکل‌های قدیمی کاملاً ارتقاء پیدا کرده‌اند و امکانات فنی دکل‌های جدیدتر را دارند. نحوه نگهداری و بکارگیری دکل در شرایط مختلف، بر بازارپذیری و ارزش آن موثر است و بسیاری از دکل‌های قدیمی هنوز کاملاً رقابت‌پذیر هستند. ما تمام دکل‌های جهان را، از جمله آنها که در حال ساخت بودند، براساس مشخصات فنی و مواردی مثل عمر آنها، رده‌بندی (Forced Ranking) کردیم. سپس تقاضای بالقوه دکل طی چند سال آینده برآورد شد و خطی به دست آمد. تمام دکل‌هایی که زیر آن قرار می‌گرفتند، باید پس از پایان قرارداد، بازنشسته می‌شدند. ما قصد نداریم حتی یک دلار صرف نگهداری آنها در حالت غیرفعال (Stacked) کنیم.

استثناءهایی در برخی نقاط جهان وجود دارد، ولی این رویه کلی ما طی دو سال اخیر بوده که به از رده خارج شدن 29 دستگاه انجامیده است؛ دستگاه‌هایی که قبلاً برای شرکت و مشتریان ارزش‌آفرین بودند و فکر نمی‌کنیم در آینده بتوانند مشخصات فنی لازم را داشته باشند. طی 8 تا 12 ماه آتی، این روند در صنعت ادامه خواهد یافت؛ چراکه مشتریان دستگاه‌های بهتر را ترجیح خواهند داد. همزمان ما سه کشتی حفاری برای آب‌های بسیار عمیق را با قراردادهای جدید به ناوگان خود اضافه کردیم. همچنین دو دکل دیگر را با قرارداد 10سال و دو دکل دیگر را بدون قرارداد در دست ساخت داریم. این هفت دکل، در رده‌بندی ما صدرنشین بودند. حتی طی دوران افت صنعت نیز باید برای آینده سرمایه‌گذاری کرد.

ما دکل‌ها را به صورت آماده‌به کار نگه نمی‌داریم (Warm-stacked). اگر موقعیتی وجود داشته باشد، برای آن آماده می‌شود؛ در غیر این صورت، ما آن را با خطی که قبلاً ترسیم کردیم مقایسه می‌کنیم. اگر بالای خط باشد به صورت کاملاً غیرفعال در شرایطی که تجهیزات آن دور از هوا و رطوبت باشند نگهداری می‌شود و هزینه‌های نگهداری کاهش می‌یابد.

✅ اما سوال‌ها برای صنعت حفاری ایران:
1. صنعت حفاری ایران چقدر با چنین محیط رقابتی فاصله دارد؟ آیا تلاش برای جایگزینی دکل خارجی با ایرانی به هر قیمت و شرایطی، قابل دفاع است؟ کاهش بهره‌وری به قیمت استفاده از دکل‌های ایرانی تا کجا قابل دفاع است؟

2. دکل‌دارهای ایرانی چقدر با چنین روش‌هایی آشنا هستند و اصلاً چنین برنامه‌هایی دارند؟

3. آیا زمانی که چنین افتی در بازار وجود دارد، زمان مناسب برای هزینه خرید یا ساخت دکل‌های دریایی جدید است یا باید به سراغ ادغام و تملک (M&A) یا خرید دکل‌های قدیمی با مشخصات و قیمت مناسب بود؟

4. دکل‌های حفاری ایران در پایین آن خط فرضی هستند یا بالای آن؟ اگر بالای آن هستند، باید بتوانند در بازارهای جهانی هم در مناقصه‌ها برنده شوند؛ ولی اگر پایین آن هستند، تا چه زمانی باید از هزینه‌های عمومی کشور بابت این بهره‌وری پایین آنها هزینه کرد؟