ایران دریلینگ: یکی از کارشناسان ارشد شرکت ملی حفاری ایران طرحی تحت عنوان « استفاده بهينه از دستگاه‌هاي حفاري جهت راندن جداري‌‌هاي سنگین و فوق سنگین با وزن بيشتر از مقاومت اسمي سازه و زيرسازه» ارائه کرده است که براساس آن امکان راندن اینگونه جداری‌‌ها با دستگاه‌ حفاری با توان 2000 اسب بخار را فراهم می‌سازد. به گزارش ایران دریلینگ و به نقل ز روابط عمومی شرکت ملی حفاری ایران مهندس مصطفی مرادی نژاد، کارشناش ارشد مهندسی و برنامه ریزی حفاری مدیریت امور مهندسی در این باره توضیح داد: این طرح به نظام همیاری و مشارکت کارکنان شرکت ارائه و پس از بررسی های تخصصی و ارزیابی های فنی به تایید کارشناسان حوزه مهندسی و عملیات حفاری رسیده و هم اکنون توسط متخصصان صنعت نفت در دست بررسی قرار دارد و پس از کسب تایید نهایی در یکی از میادین نفتی عملیاتی خواهد شد.

وی با بیان اینکه این روش در برخی میادین خاص کاربرد دارد، گفت: لوله جداری، سنگین ترین وزن را برروی سازه دکل اعمال می کند و گاهی این وزن می تواند فراتر از توان دستگاه حفاری باشد که در طرح ارائه شده با تعدیل وزن جداری، امکان کاربست دستگاه سنگین حفاری به جای استفاده از دکل حفاری فوق سنگین (3000 اسب بخار )میسر می‌شود. مرادی نژاد با بیان اینکه طرح پیشنهادی حاصل محاسبات دقیق فنی و مهندسی و رعایت نکات ایمنی و کاهش ضریب ریسک است و براساس فاکتورهای طراحی جداری برنامه‌ریزی شده است، افزود: امروزه يكي از چالش‌های پيش روي صنعت حفاري راندن جداری‌‌های طولانی سنگين و فوق سنگین در برخی میادین است که این مساله موجب اعمال بار بسيار زيادي بر دستگاه حفاري می‌گردد. 

کارشناس ارشد مهندسی و برنامه‌ریزی حفاری مدیریت امور مهندسی شرکت ادامه داد: از جمله این جداری‌‌ها می‌توان به جداری  9 و پنج هشتم اینچ  اشاره کرد اما  آنچه در سال‌های اخیر راندن اینگونه جداري‌‌ها را چالش ساز نموده، افزايش طول جداري‌هاي سطحي، 20 اینج، 18 و پنج هشتم اینچSurface Casing) ) و ميانی13 و سه  هشتم اینچ (Intermediate Casing)  است. وی اظهار کرد: جداري‌‌هاي سطحي و مياني نه تنها از نظر وزن نسبت به جداري توليدي، سنگين‌ تر هستند بلكه مهمتر از آن شرايط چاه هنگام راندن این جداری‌ها است زیرا این جداری‌‌ها در بخش‌های بالایی چاه ( TOP HOLE) و در مناطقی که سازندهای سست و ریزشی و یا سازندهای تورمی وجود دارد، رانده می شوند.

مرادی نژاد گفت: در صورت بروز هرگونه مشکل در حین راندن این جداری ‌ها با توجه به وزن بسیار زیاد آنها، در عمل اعمال اضافه کشش مناسب جهت آزاد سازی لوله‌ ها مقدور نخواهد بود و به ناچار جداری در همان عمق، سیمانکاری شده و در نتیجه یک حفره از دست خواهد رفت و این در حالی است که اعمال هرگونه اضافه كششی بیش از توان بخش سازه و زیر سازه برای آزادسازي جداري، ريسك آسیب پذیری دستگاه حفاری را بشدت بالا خواهد برد. این کارشناس صنعت حفاری افزود: با توجه به عمق بالای مخازن نفتی (دو تا پنج هزار متر)، دستگاه های حفاری 2000 اسب بخار (معادل یک میلیون پوند) رایج ‌ترین دکل های مورد استفاده می‌باشد و در برخی شرایط خاص مانند حفاری تا اعماق بیشتر که مستلزم طولانی‌ تر شدن جداری‌ های سطحی  و میانی چاه  و به تبع آن سنگین ‌تر شدن این جداری‌ ها و اعمال بار بیش از ظرفیت تحمل دستگاه های سنگین می‌گردد، می‌بایست از دکل های با قدرت 3000 اسب بخار استفاده به عمل آید. 

وی اظهار کرد: به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها و هزینه زیاد خرید دستگاه‌های فوق سنگین و همچنین هزینه بیشتر اجاره این دستگاه‌ها نسبت به دکل‌های سنگین و تقاضای کمتر کارفرما در بکارگیری این دکل‌ها، تعداد دستگاه‌های حفاری فوق سنگین بسیار کم است. مرادی نژاد گفت: در میادینی که با جداری‌های سطحی و میانی طولانی و با وزن بسیار سنگین مواجه هستیم  بکارگیری دستگاه‌‌های حفاری سنگین برای راندن آنها بسیار چالش ساز و پر خطر خواهد بود لذا بهترین راه حل برای برطرف سازی این مشکل تاکنون جایگزین نمودن دستگاه فوق سنگین است که این امر مستلزم تامین این نوع دستگاه‌ و افزایش هزینه خواهد بود.

کارشناش ارشد مهندسی و برنامه ریزی حفاری مدیریت امور مهندسی شرکت افزود: در طرح پیشنهادی وزن جداری را تا پایین ‌تر از توان تحمل بخش سازه و زیر سازه دکل های حفاری سنگین کاهش داده و مشکلات راندن اینگونه جداری ها با دستگاه های حفاری سنگین را مرتفع ساخته و دست مهندسان و متخصصان را در انتخاب دستگاه حفاری برای کار در میادین خاص باز خواهد گذاشت و برای اولین بار تحول بزرگی در عملیات حفاری در این زمینه بوجود می آورد. وی اظهار کرد: این طرح مشتمل بر دو مرحله است كه هر مرحله ملزومات خاص خود را خواهد داشت، در مرحله اول که مربوط به راندن جداري تا عمق نصب كفشك است بگونه‌اي عمل می‌شود كه با ارائه راهكار پیشنهادی، بار وارده بر سازه و زيرسازه با رعایت ضرایب ایمنی مناسب به حداقل ممکن کاهش یافته و فاكتورهايي همچون نيروي شناوري و طراحي جداري نقش تعيين كننده ای را ایفا می‌کند. 

مرادی نژاد گفت: در مرحله دوم كه عمليات سيمانكاري جداري پيش رو خواهد بود برای كاهش بار وارده، فاكتورهاي عملياتي بيشترين نقش را خواهند داشت، بنا بر اين طرح پيشنهادي بر پايه سه فاكتور مهم نيروي شناوري، طراحي جداري و مسائل فنی و عملياتي بنا شده است. کارشناش ارشد مهندسی و برنامه‌ریزی حفاری مدیریت امور مهندسی شرکت در زمینه مزایای طرح پیشنهادی توضیح داد: مبنای طرح محاسبات فنی و مهندسی بوده لذا هيچگونه بار هزينه‌اي در بر نخواهد داشت که این موضوع مهمترین مزیت این طرح است. وی ادامه داد:  برآوردها از صرفه اقتصادی طرح در کمتر از یک سال و فقط جهت جایگزینی یک دستگاه حفاری سنگین به جای دستگاه حفاری فوق سنگین، حدود 10 میلیارد تومان خواهد بود که این رقم به تناسب و با افزایش جایگزینی دستگاه‌های حفاری سنگین بیشتر خواهد شد.

مرادی نژاد در پیوند با این مطلب افزود: قابلیت اجرایی کردن این روش براي راندن تمامي جداري ‌های سبك و سنگين نشان از کاربرد گسترده و كارايي و كارآمدي و همچنین کاهش بار وارده بر دستگاه حفاري حین راندن جداری‌‌ها و متعاقب آن کاهش آسیب‌، استهلاک و همچنین افزایش طول عمر دستگاه حفاری دارد. کارشناش ارشد مهندسی و برنامه‌ریزی حفاری مدیریت امور مهندسی از حمایت‌ها و مساعدت مدیریت امور مهندسی، معاونت مدیرعامل در پروژه‌های حفاری و مدیریت ارشد شرکت در پیشبرد کار قدردانی کرد. مصطفی مرادی نژاد عضو نخبگان وزارت نفت، پژوهشگر برتر صنایع استان خوزستان در سال 92، کارمند نمونه شرکت در سال 93، مدرس آموزش شرکت، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، دانشگاه های علمی کاربردی مناطق نفتخیز جنوب و آزاد امیدیه است.

وی دو مورد ثبت اختراع در اداره  ثبت اسناد و اختراعات ایران  دارد و مقالات تخصصی متعددی به همایش‌های علمی و نشریات معتبر داخلی و خارجی ارائه داده که از آن جمله می‌توان به « پیش ‌بینی گیر رشته حفاري با استفاده از شبكه‌هاي عصبي»، «توليد شن در مخازن ماسه سنگی و ارزيابی روش‌ های کنترل آن»، « بررسی عوامل موثر در شوئیدگی رشته حفاری »، « طرح توسعه میادین مشترک، حوزه شهری و خطوط ساحلی با دیدگاه پدافند غیر عامل»، « تحلیل و بررسی علل وقوع فوران‌‌ و روش‌‌های کنترل آن در ميادين نفت و گاز» و «بررسی چالش های سیستم‌های حفاری با هوا» اشاره کرد.